Ένας νέος κύκλος ζωής αρχίζει στην οικογένεια επειδή ο νέος/α προετοιμάζεται να αφήσει την οικογενειακή εστία, συνήθως λόγω σπουδών, αλλά και λόγω ενηλικίωσης.
ΑΛΛΑΓΕΣ:
Οι έντονες αλλαγές των παιδιών, κατά την εφηβεία, διαταράσσουν κάθε σχέση μέσα στην οικογένεια.
1. Αναστάτωση Λόγω Επικείμενου Αποχωρισμού
Από την μία μεριά, οι γονείς νιώθουν «προδομένοι» από την αυξανόμενη απομάκρυνση των παιδιών τους από αυτούς και από την άλλη, οι έφηβοι προτιμούν να παραπονιούνται για το ότι οι γονείς τους τούς φέρονται σαν παιδιά, παρά να έρθουν αντιμέτωποι με τους φόβους που σχετίζονται με τη φυγή τους από το σπίτι.
2. Αυτονόμηση Παιδιών
Συχνά, κλονίζεται η εμπιστοσύνη ανάμεσα στους γονείς και τα παιδιά. Οι έφηβοι αισθάνονται πώς οι γονείς δεν κατανοούν την ανάγκη αυτονόμησής τους και οι γονείς κυριεύονται από καχυποψία για το τι κάνουν οι έφηβοι στον προσωπικό τους χώρο.
Οι έφηβοι για να αποκτήσουν αυτονομία, χρειάζονται ενθάρρυνση προκειμένου να γίνουν σταδιακά πιο υπεύθυνοι για τις αποφάσεις τους, συνεχίζοντας παράλληλα να αισθάνονται την ασφάλεια της γονικής καθοδήγησης. Αυτονομία σημαίνει να έχουν μεγαλύτερο έλεγχο στις αποφάσεις που παίρνουν για τη ζωή τους και να μην είναι συναισθηματικά εξαρτημένοι από τους γονείς.
Η αυτονόμηση των εφήβων ενισχύεται όταν η οικογένεια τους παροτρύνει να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, παρ’ όλο που οι γονείς έχουν τον τελευταίο λόγο στο τι είναι πιο σωστό να γίνει. Αντίθετα, οι έφηβοι από οικογένειες, στις όποιες η συμμετοχή τους στη λήψη αποφάσεων είναι περιορισμένη, έχουν την τάση να είναι περισσότερο εξαρτημένοι από τους γονείς και λιγότερο σίγουροι για τον εαυτό τους.
3. Διαφοροποίηση
Οι έφηβοι διευρύνουν την οικογένεια προτείνοντας νέες αξίες και ιδανικά. Επίσης, αρχίζουν να έχουν ενδιαφέροντα εκτός σπιτιού, στο σχολείο ή και με φίλους τους. Οι οικογένειες που διαταράσσονται σ’ αυτό το στάδιο μπορεί να μην είναι δεκτικές στις νέες αξίες, να απειλούνται από αυτές και να παγιδεύονται σε μία προηγούμενη οπτική και αντιμετώπιση των παιδιών τους. Συνεπώς, είτε ο έφηβος αποσύρεται από την εμπλοκή του σε άλλες σχέσεις ή δραστηριότητες που είναι απαραίτητη σ’ αυτό το εξελικτικό στάδιο, είτε οι γονείς βιώνουν έντονη σύγχυση από την αδυναμία τους να βελτιώσουν τις συνθήκες.
Οι δυσκολίες στη διαδικασία διαφοροποίησης μπορεί να ενταθούν, όταν οι γονείς δεν παρέχουν την απαραίτητη στήριξη ή δεν είναι διαθέσιμοι και δεν υπάρχουν άλλοι ενήλικοι που να μπορούν να καθοδηγήσουν τους εφήβους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι γονείς είναι πιθανό να αντιδράσουν είτε με τον υπερέλεγχο των παιδιών τους, είτε με το να μην ασκούν κανέναν έλεγχο, καταφέρνοντας έτσι να τα δυσκολεύουν, αντί να τα βοηθούν.
Παιδιά Χωρισμένων Γονέων
Η αλλαγή στη δομή της οικογένειας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τα όρια να μην είναι σαφή, καθώς και μια ισχυροποίηση των δεσμών ανάμεσα στους γονείς και τους εφήβους. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, οι έφηβοι μπορεί να αναλάβουν ενήλικους ρόλους στην προσπάθειά τους να αντικαταστήσουν τον απόντα γονέα και να στηρίξουν τον γονέα που έμεινε πίσω.
Το Κλειδί της Επιτυχίας
Το κλειδί της επιτυχίας για αυτό το στάδιο είναι η ευελιξία. Στις οικογένειες με εφήβους, οι γονείς πρέπει να θέτουν πιο ευέλικτα όρια, επειδή δεν μπορούν πλέον να ασκούν απόλυτη εξουσία στη ζωή των παιδιών τους.
Οι περισσότερες οικογένειες μετά από ένα αναμενόμενο επίπεδο σύγχυσης και αποδιοργάνωσης, είναι ικανές να αλλάξουν τους κανόνες και τα όριά τους και να αναδιοργανωθούν, προκειμένου να επιτρέψουν περισσότερη αυτονομία και ανεξαρτησία στους εφήβους. Οι γονείς, καθώς ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των εφήβων για μεγαλύτερη στήριξη και αυτονομία, μπορεί να έρθουν σε επαφή με παρόμοιες ανάγκες και αυτοί με τη σειρά τους να έχουν τα ίδια αιτήματα από τους δικούς τους γονείς ή από τη μεταξύ τους σχέση.
Tέλος, η περίοδος της εφηβείας, για αρκετές οικογένειες μπορεί να αποβεί πλούσια, αφού παρέχει μια δεύτερη ευκαιρία να σταθεροποιηθούν ή να διευρυνθούν νέοι ρόλοι.
Η συνέχεια στο άρθρο «Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζουν οι γονείς των εφήβων»:
https://psychologia-gia-olous.gr/index.php/blog/categ-blog/prokliseis-antimetopizoun-goneis-efivon
