Η περίοδος της εφηβείας είναι δύσκολη για κάθε οικογένεια, ακόμα κι αν ο έφηβος δεν επαναστατεί με έντονο τρόπο. Το να διατηρούν τον έλεγχο οι γονείς και να είναι ταυτόχρονα αντικειμενικοί, υποστηρικτικοί και δημοκρατικοί δεν είναι εύκολο, ειδικά όταν νιώθουν ότι τα παιδιά τούς επικρίνουν. Οι αντοχές τους στην «επαναστατική» συμπεριφορά των παιδιών θα είναι μειωμένες, αν δεν έχουν αυτονομηθεί συναισθηματικά οι ίδιοι από τους δικούς τους γονείς.

Η φάση της εφηβείας, συνήθως, συμπίπτει χρονικά με την κρίση της μέσης ηλικίας στους γονείς. Ο βαθμός ικανοποίησης, που έχουν οι γονείς από τη ζωή τους, καθορίζει σημαντικά την αντίδρασή τους στις αλλαγές που επιφέρει η εφηβεία των παιδιών τους. Οι κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αφορούν τις εξής διαστάσεις:

Επανεκτίμηση Γάμου 

Σύμφωνα με πολλές μελέτες, τα περισσότερα ζευγάρια χωρίζουν στην αρχή του γάμου ή όταν φεύγουν τα παιδιά απ’ το σπίτι. Αυτό συμβαίνει στα ζευγάρια των οποίων η σχέση δεν είχε γερές βάσεις και τα παιδιά τους για πολλά χρόνια κάλυπταν τις συναισθηματικές ανάγκες, που δεν ικανοποιούσε ο σύντροφός τους. Έτσι, όταν τα παιδιά φεύγουν απ’ το σπίτι, έρχονται αντιμέτωποι με την πραγματικότητα της σχέσης τους και χρειάζεται να την επαναπροσδιορίσουν. 

Τόσο ο πατέρας, όσο και η μητέρα, σηκώνει ο καθένας το δικό του βάρος και πιθανόν να είναι θυμωμένος, επειδή απέτυχε να αλλάξει τον άλλο. Επίσης, ως αποτέλεσμα των προσπαθειών να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις της οικογένειας και να τους ευχαριστούν όλους, είναι συνήθως ιδιαίτερα κουρασμένοι. 

Οι έφηβοι νιώθουν τις συγκρούσεις και την αποστασιοποίηση που επέρχεται σταδιακά στη σχέση των γονέων τους και μέσα από προκλήσεις που δημιουργούν, αναγκάζουν τους γονείς να ασχοληθούν με τα προβλήματα του γάμου τους. Έχουν ανάγκη να δοκιμάσουν το συζυγικό δέσιμο στη σχέση των γονιών τους, επειδή από διαίσθηση ξέρουν πως μόνο αν είναι οι γονείς τους ικανοποιημένοι και ακμαίοι θα μπορέσουν να αποτελέσουν την  ασφαλή βάση, που έχουν ανάγκη για την πορεία προς την αυτονόμησή τους. 

Όταν οι γονείς εμπλέκουν το παιδί στα ζητήματα της σχέσης τους, αυτό παγιδεύεται σ’ ένα τρίγωνο και υποσυνείδητα αντιλαμβάνεται ότι αν δεν αποσπά την προσοχή, μέσω μιας διαταρακτικής συμπεριφοράς για παράδειγμα, μπορεί να διαλυθεί ο γάμος των γονιών του. Συνήθως, όταν ο γάμος δεν έχει γερές βάσεις και δεν είναι δυνατόν το ζευγάρι να επενδύσει ξανά σε αυτόν, η οικογένεια προσπαθεί να «κρατηθεί» από το τελευταίο παιδί.

Φροντίδα & Στήριξη Παππούδων/Γιαγιάδων
Παράλληλα, εκείνη την περίοδο συχνά, οι παππούδες και οι γιαγιάδες έχουν αυξημένες ανάγκες, προβλήματα υγείας και το ζευγάρι καλείται να τους βοηθήσει. Δεν είναι σπάνια η περίπτωση θανάτου ενός παππού ή γιαγιάς, με συνέπεια ο εν ζωή σύντροφός του, να περάσει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις της ζωής του και το ζευγάρι αναμένεται να τον στηρίξει. Αλλά ακόμα και στις περιπτώσεις, όπου οι ηλικιωμένοι γονείς διαθέτουν καλή υγεία, επέρχεται η στιγμή που τα παιδιά τους χρειάζεται να αναλάβουν έναν γονικό ρόλο απέναντί τους.

Επαναπροσδιορισμός Ταυτότητας
Μητέρα 

Οι γυναίκες, συχνά, υιοθετούν μία θετική οπτική της περιόδου αυτής, καθώς ανυπομονούν να βρουν περισσότερο χρόνο για να αφιερώσουν είτε στη δουλειά τους, είτε στα ενδιαφέροντά τους. Όμως υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος, όπου οι γυναίκες επειδή έχουν αφιερώσει τόσο χρόνο και ενέργεια στο μεγάλωμα των παιδιών, αισθάνονται απροετοίμαστες να αντιμετωπίσουν μία νέα καριέρα στον εργασιακό χώρο ή να βρουν νόημα σε καινούριες δραστηριότητες. 

Πατέρας
Η περίοδος αυτή μπορεί να αποδειχτεί πιο αποθαρρυντική για τους άντρες, επειδή θα συνεχίσουν να εργάζονται στη δουλειά που πιθανόν τους έχει κουράσει και δεν μπορούν να εγκαταλείψουν. Συχνά, οι άντρες την περίοδο αυτή παθαίνουν κατάθλιψη, διότι όχι μόνο δεν αισθάνονται ότι αντλούν ευχαρίστηση από τις δραστηριότητές τους, αλλά και επειδή νιώθουν ότι αυτά που προσφέρουν δεν εκτιμώνται από την οικογένειά τους. 

Η συναισθηματική απόσταση του πατέρα από την οικογένεια παίζει πολύ κρίσιμο ρόλο στην εφηβεία, καθώς κατά την περίοδο αυτή, ο πατέρας χρειάζεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Πολλοί έφηβοι, ιδιαίτερα τα αγόρια, υποσυνείδητα, προσπαθούν να ωθήσουν τον πατέρα σ’ ένα πιο ενεργό ρόλο μέσα στην οικογένεια. Συνήθως, αυτό το επιτυγχάνουν με την πρόκληση μίας τόσο μεγάλης κρίσης, ώστε να μην αφήνεται άλλη επιλογή στον πατέρα, από το να δραστηριοποιηθεί.   

Η Θετική Όψη
    Όλες οι ανωτέρω προκλήσεις, παρά τις δυσκολίες που εμπεριέχουν, μπορούν να αποτελέσουν για τους γονείς πολύτιμες ευκαιρίες τόσο για την προσωπική τους εξέλιξη, όσο και για την ωρίμανση και εμπλουτισμό των σχέσεων με τον/την σύζυγο, αλλά και τους δικούς τους γονείς.

Σας προτείνουμε να διαβάσετε και το άρθρο "Τι αλλάζει στην οικογένεια όταν τα παιδιά ειναι στην εφηβεία": https://psychologia-gia-olous.gr/index.php/blog/categ-blog/allages-stin-oikogeneia-paidia-stin-efiveia